نگاهی نو به معنای ولایت

ولایت واژه‌ای است که در آثار بسیاری از صوفیه از آن سخن به میان آمده است؛  بااین‌همه پژوهش در آثار سلطان ‌محمد گنابادی ملقب به سلطان‌ علیشاه، عارف امامی قرن سیزدهم و چهاردهم نشان می‌دهد که او در آثار خویش به تقریر معانی جدیدی از ولایت در حوزه عرفان و تصوف پرداخته است. به اعتقاد وی لفظ ولایت که در احادیث مروی از پیامبر اسلام و امامان شیعه ـ علیهم السلام ـ  فراوان به‌کار رفته است به یکی از سه معنای ذیل است: 1. بیعت مصطلح نزد صوفیه و دست دادنی که در میان ایشان متداول است؛ 2. صورت ملکوتی امامان ـ علیهم السلام ـ در قلب سالک که از آن در آیات و روایات به ایمان، سکینه و معرفت به نورانیت تعبیر شده است؛ 3. حالت ناشی‌از ظهور صورت مزبور که عبارت از تسلیم و انقیاد دربرابر امامان مزبور (اولوالامر) و عبودیت دربرابر خداوند است.